36 Soruda Sigara Yasağı

 

4207 Sayılı Kanun yasakçı değil korumacı bir yaklaşım ile hazırlanmıştır.Tütün ürünlerini tüketen ve tüketmeyenlerin karşılıklı kişisel temel hak ve özgürlüklerini koruma çerçevesinde değerlendirilmesi gereken yasaya ve genel olarak düzenlemeye ilişkin sıkça sorulan soruların yanıtlarını bu bölümde bulabilirsiniz.

1. Kanuna göre tütün ürünlerinin tüketilemeyeceği kapalı alanlar nerelerdir?
Tütün tüketiminin yasak olduğu kapalı alanlar:
a) Kamu hizmet binaları,
b) Koridorları dahil olmak üzere her türlü eğitim, sağlık, üretim, ticaret, sosyal, kültürel, spor, eğlence ve benzeri amaçlı özel hukuk kişilerine ait olan ve birden çok kişinin girebileceği (ikamete mahsus konutlar hariç) binalar,
c) Taksi hizmeti verenler dahil olmak üzere karayolu, demiryolu, denizyolu ve havayolu toplu taşıma araçları,
ç) Okul öncesi eğitim kurumlarının, dershaneler, özel eğitim ve öğretim kurumları dahil olmak üzere ilk ve orta öğrenim kurumlarının, kültür ve sosyal hizmet binalarının kapalı (ve açık) alanları,
d) Özel hukuk kişilerine ait olan lokantalar ile kahvehane, kafeterya, birahane gibi eğlence hizmeti verilen işletmelerdir.
16 Mayıs 2008 tarihli 26878 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Başbakanlık Genelgesinde kapalı alan; sabit veya seyyar bir tavanı veya çatısı (çadır, güneşlik vb. dahil) olan, kapıları, pencereleri ve giriş yolları dışında bütün yan yüzeyleri geçici veya kalıcı olarak tamamen kapatılmış alanlar ile aynı şekilde tavanı veya çatısı olup yan yüzeylerinin yarısından fazlası kapalı bulunan yerler olarak tanımlanmaktadır.

---

2. Yasa öncelikle hangi alanlarda uygulanacak?
"Özel hukuk kişilerine ait olan lokantalar ile kahvehane, kafeterya, birahane gibi eğlence hizmeti verilen işletmeler" dışında kalan alanlarda tütün ürünlerinin tüketilmemesi uygulaması 19 Mayıs 2008 tarihinde başlayacaktır. Bu işletmelerde ise uygulama 19 Temmuz 2009 tarihinde başlayacaktır.
3. Eskiden kapalı alanlarda oluşturulmuş olan sigara odalarına ne olacak?
Eskiden oluşturulmuş olup tütün ürünlerinin tüketimine tahsis edilmiş her türlü alan 19 Mayıs 2008 tarihi itibariyle kapatılacaktır.
4. Tren gibi toplu taşıma araçlarında sigara içilmesi mümkün mü? Yataklı vagon yolcuları kendi odalarında sigara içebilecekler mi?
Hayır. Kanun gereği demiryolu toplu taşıma araçlarında da tütün ve tütün ürünleri tüketilemez.
5. Otellerde sigara içilen odalar olacak mı?
Evet olabilecektir.
Bu Kanuna göre, otelcilik hizmeti verilen işletmelerde, tütün ürünleri tüketen müşterilerin konaklamasına tahsis edilmiş odalar oluşturulabilir. Ancak bu odalarda standartlara uygun havalandırma tertibatı bulunacak ve tahsis edilen bu odaların mümkün olduğunca aynı kat, koridor gibi müstakil ve tecrit edilebilir ayrı bölümlerde yer alması sağlanacaktır.

6. Stadyumlarda özel alanlarda sigara içilebilecek mi?
Evet. Bu Kanuna göre açık havada yapılan her türlü spor, kültür, sanat ve eğlence faaliyetlerinin yapıldığı yerler ile bunların seyir yerlerinde tütün ürünleri kullanılmayacak, bu tesislerde tütün ürünlerinin tüketilmesine mahsus alanlar oluşturulması halinde ise bu alanlar toplam seyir alanının %50'sini geçmeyecek ve ortamda bulunan diğer kişilerin etkilenmesini önleyecek şekilde düzenlenecektir.
7. Stadyumlarda, özel ofis ve alanlar satın alınabiliyor. Buralarda sigara tüketilebilecek mi?
Hayır, bu alanlarda tütün ve ürünleri tüketilemeyecek, stadyumlarda sadece tütün tüketimine mahsus alanlarda bu mümkün olabilecektir.
8. Spor hizmetinin verildiği yerlerden kasıt sadece stadyumlar mı?
Kanunda, spor hizmetinin verildiği yerler stadyumlarla sınırlı tutulmamaktadır. Bu alanlar açık ve kapalı tüm spor alanlarını kapsamaktadır.
9. Kültür festivallerinin yapıldığı ortamlarda, sinema salonlarında tütün ürünleri satışı yapılamayacak mı?
Hayır satılamayacak. 4207 sayılı Kanuna göre, "Sağlık, eğitim ve öğretim, kültür ve spor hizmeti verilen yerlerde tütün ürünlerinin satışı yapılamaz."
10. Çalışanlar iş yerlerinin balkonlarında ya da yangın merdivenlerinde sigara içebilecekler mi?
Hayır. Çalışma ortamlarının yangın merdivenlerinde, balkonlarında, merdiven boşluklarında ya da iki binayı birbirine bağlayan koridorlarında sigara ve tütün ürünleri kullanılamayacaktır.
11. Çalışanlar artık tütün ürünlerini çalıştıkları binaların dışına çıkarak mı kullanacaklar?
Toplum sağlığımız için evet.
12. Sigara içmek, işveren tarafından işgücü kaybı olarak görülecek, değerlendirilebilecek mi? Bu değerlendirme konusunda işveren haklı görülecek mi?
Çalışan, sigara içmek için sürekli işinden uzaklaştığı takdirde, işveren bu durumu işgücü kaybı olarak görebilecektir. Bu durumda sigara içen çalışanların zorunlu aralar olarak adlandırılmış olan çay molaları ve yemek saatini sigara içmek için kullanması uygun olabilecektir.
13. Her kurumun sigara yasağı uygulamasını başlatmadan önce personeline bir geçiş süresi tanıması gerekmiyor mu?
Aslında tütün ve ürünlerinin nerelerde tüketilmemesi gerektiğine ilişkin düzenlemeler yeni düzenlemeler değildir. 26 Kasım 1996 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan 4207 sayılı Kanunda "Sağlık, eğitim-öğretim ve kültür hizmeti veren yerler ile kapalı spor salonlarında ve toplu taşımacılık yapılan her türlü nakil vasıtaları ve bunların bekleme salonlarında, kamu hizmeti yapan kurum ve kuruluşlardan beş veya beşten fazla kişinin görev yaptığı kapalı mekânlarda tütün ve tütün mamullerinin içilmesi yasaklanmıştır. Bu gibi mahallerde tütün ve tütün mamullerinin içilebilmesi için ayrı yerler tahsis edilir. Tahsis edilen yerlerden sigara içilmeyen mahallere duman gidişini engelleyecek havalandırma, tecrit etme gibi tedbirler alınır." denilmektedir.
Kanunun ilk durumu daha 12 yıl öncesinde bir hazırlık sürecini başlatmıştır. Yeni düzenlemeler dumansız alanları genişletmiştir.
Bu Kanun 5727 sayılı Kanunla yeniden düzenlenmiş olup 19 Ocak 2008 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. Bu düzenlemelerin uygulamaya konması ise 19 Mayıs 2008 tarihinde olmaktadır.
"Özel hukuk kişilerine ait olan lokantalar ile kahvehane, kafeterya, birahane gibi eğlence hizmeti verilen işletmelerde"ki düzenlemeler ise 19 Temmuz 2009 tarihinde başlayacaktır.
14. Sigarayı bırakmak isteyenlere yönelik bir geçiş süreci olacak mı?
Sigarayı bırakmak isteyenler için sağlık kurumlarımız tarafından gerekli destek ve danışmanlık sağlanacaktır. Ancak 11 numaralı soru için verilen yanıtta belirtildiği üzere kapalı alanlarda tütün tüketiminin önlenmesi yeni bir düzenleme değildir.
15. Yasada işyerleri veya büyük kurumların, çalışanlarına sigara bırakma desteği vermelerine yönelik uygulamalar da olacak mı?
4207 sayılı Kanunun amacı gereği, tütün ürünleri alışkanlığının bırakılmasını özendirici her türlü etkinlik, program Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülecek ve desteklenecektir.
16. Sigarayı bırakamadığı için, bir personel işinden çıkarılabilecek mi? İşveren, bir elemanını sigarayı bırakamadığı için, tazminatsız işten çıkarma hakkına sahip olabilecek mi?
Kanun kişileri ve gelecek nesilleri tütün ürünlerinin zararlarından, bunların alışkanlıklarını özendirici reklam, tanıtım ve teşvik kampanyalarından koruyucu tedbirleri almak ve herkesin temiz hava solumasını sağlamak yönünde düzenlemeler yapmak amacıyla hazırlanmıştır. Dolayısıyla böyle bir uygulama olacağı düşünülmemekle birlikte olduğu taktirde Anayasa, İnsan Hakları ve İş Mevzuatı çerçevesinde değerlendirilecektir.
17. İzmaritleri yere atmak yasak, çalışanlar işyerlerinin dışında sigara içtiklerinde oraya izmaritler için gerekli çöp kutusu koyma sorumluluğu kime ait. Çalışan izmariti çöp kutusu olmadığında yere atarsa kim suçlu olacak?
İşyerlerinin dışına gerekli çöp kutusu koyma işyerinin müstakil alanı ise işyeri sorumluluğunda, değilse bağlı bulunduğu belediyeye aittir. Kanun gereği, tütün ürünleri ile ilgili izmarit, paket, ağızlık, kağıt ve benzeri atıkları çevreye attığı taktirde kişiye Kabahatler Kanununun 41 inci maddesi gereği 26 YTL idari para cezası uygulanacaktır.
18. Sigara bırakmak isteyenler, elektronik sigara kullanabilecekler mi?
Hayır .
19. Elektronik sigara kullanımı neden yasak?
Nikotin içeren elektronik sigara ve kartuşlarının, alım yolu ve dozu dikkate alındığında, yüksek dozda nikotin alma, dolayısıyla bağımlılık yapma riskinin fazla ve sigarayı bıraktırıcı çalışmaları engelleyici olması nedeniyle Sağlık Bakanlığı tarafından yasaklanmasına karar verilmiştir.
20. Her şeye rağmen sigarayı bırakamamış kişiler ne yapacaklar?
Sigarayı bırakma konusunda başarılı olamamış vatandaşlarımız, Kanunla kapalı alanlarında sigara içilmesi yasaklanan mekanlar dışında sigara içebileceklerdir. Kanunun amacı sigara içenleri sıkıntıya sokmak değil, içmeyenleri sigaranın zararlı etkilerinden korumaktır.
21. Avrupa ve Amerika'daki gibi, sigara içen hastaların tedavi önceliklerinin olmaması Türkiye'ye de getirilecek mi?

Hayır, böyle bir yaklaşım söz konusu değil. Önceliğimiz koruyucu önlemleri alarak vatandaşlarımızı sigaranın neden olduğu hastalıklardan korumaktır.
22. Yasanın hoşgörü gösterdiği özel koşullar olarak ele aldığı, cezaevleri, yaşlı bakım evleri ile ruh ve sinir hastalıkları hastanelerinde sigara tüketimi konusunda hiçbir sınırlama yok mu? Bu yerlerde de özel alanlar oluşturulması gerekmiyor mu?
Yaşlı bakım evlerinde, ruh ve sinir hastalarının yatarak tedavi gördüğü birimlerde ve ceza infaz kurumlarının kapalı alanlarında da tütün ürünleri tüketilemeyecektir. Ancak, buralarda gerekli tedbirler alınmak kaydıyla tütün ürünleri tüketimine mahsus alanlar oluşturulabilecektir. Bu alanlara onsekiz yaşını doldurmamış kişiler giremeyecektir.
23. Tütün ürünlerinin satışı neden yasaklanmıyor?
Tütün ürünlerini kullanıp kullanmamak kişilerin özgür tercihleridir. 4207 sayılı Kanunun adı "Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun" dur. Kanun'un amacı; kişileri ve gelecek nesilleri tütün ürünlerinin zararlarından, bunların alışkanlıklarını özendirici reklam, tanıtım ve teşvik kampanyalarından koruyucu tertip ve tedbirleri almak ve herkesin temiz hava soluyabilmesinin sağlanması yönünde düzenlemeler yapmaktır.
24. Restoran, cafe, bar gibi kamuya açık yerlerde yasa ne zaman uygulamaya girecek?
Yasa restoran, cafe, bar gibi mekanlarda da tütün ürünleri tüketimini tamamen yasaklıyor. Ancak buralarda uygulama 19 Temmuz 2009 tarihinde başlayacaktır.
25. Yalnız sigara içenlere hizmet verecek, bar, restoran, cafe gibi yerler açılabilir mi?
Yalnız sigara içenlere hizmet verecek bu tarz mekanlar açılması Kanunun amacından son derece uzaktır
26. Yalnız sigara içenlere hizmet verecek kara - deniz - hava ulaşım hizmetleri başlatılabilir mi?
Kanun gereği bu mümkün değildir.
27. Sigara içenlere uygulanacak cezalar nelerdir?
Cezalarla ilgili detaylı bilgiyi bu sitede yer alan Yasa Hakkında bölümünde görebilirsiniz.
28. Sigara yasağına uymayanlardan elde edilen ceza gelirleri nereye yönlenecek?
Bu Kanun çerçevesinde uygulanan ceza gelirleri Maliye Bakanlığına dolayısıyla Hazineye yönlendirilecektir.
29. Restoran, cafe, bar işletenlere, yasağı tekrarlamaları halinde uygulayacağınız farklı ceza sistemleri var mı? İşletmeyi mühürleme ya da daha yüksek para cezası gibi.
Kanuna aykırı hareket eden işletme sorumluları hakkında 500 YTL den 5.000 YTL ye kadar idari para cezası uygulanır. Farklı bir cezai uygulama yoktur.
30. Sigara yasaklarına uymamanın cezası yalnız para mı olacak?
Kanun gereği uygulanabilecek cezalar yalnız para cezalarından ibaret değildir. Cezanın mahiyetine göre farklı cezalar belirlenmiştir. Örneğin bu Kanunla kendilerine yüklenen görevleri yerine getirmeyen kamu görevlileri hakkında, tâbi oldukları mevzuatta yer alan disiplin hükümleri uygulanacak olup 18 yaşını doldurmamış kişilere tütün ürünleri satanlara da Türk Ceza Kanununa göre 6 aydan 1 yıla kadar hapis cezası verilecektir.

31. Cezaları kimler kesebilecek?
Kanuna göre yetkili kılınan kamu görevlileri, kolluk kuvvetleri, belediye zabıtaları, TAPDK, RTÜK, belediye encümeni, mahalli mülki amir ceza verebilir.
32. Yasa hangi kurumların sorumluluğunda olacak ve hangi kurumlarla işbirliği içinde yürütülecek?
Yasa başta Sağlık Bakanlığı, TAPDK, İçişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı olmak üzere her kurum ve kuruluşa, sektöre sorumluluklar yüklemekle birlikte, temel insan haklarından olan temiz hava soluma hakkından yola çıkarak hazırlanmış olan bu Kanunun en büyük destekçisi ve sorumlusu sağlıklı bir ortamda çalışma ve yaşama hakkına sahip olan vatandaşlarımız olacaktır.
33. Sigara yasaklarının uygulanması esnasında vatandaşlar ve işletmeler hangi kurumlar ile muhatap olacaklar, karşılarında hangi kurumları göreceklerdir?
Vatandaşlar yetkili kamu görevlisi, belediye zabıta görevlileri, polis ve jandarma ile cezalar konusunda muhatap olacaktır. İşletmeler ise işletme izni veren kurum, belediye encümeni ve mahalli mülki amir ile muhatap olacaktır.
34. 4207 sayılı Kanunda bahsedilen yasal uyarı yazıları ve sağlık uyarıları nelerdir? Bu yazılar, nereden temin edilebilir?
Tütün ürünleri tüketiminin yasaklandığı yerlerde ve tütün ürünleri satışının yapıldığı yerlerde asılması gereken yasal uyarı yazıları ile tütün ürünlerinin tüketilmesine tahsis edilen alanlarda bulunması gereken sağlık uyarılarına ilişkin usul ve esaslar Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumunca belirlenmiştir. Yasal uyarı yazıları ve sağlık uyarılarına ilişkin usul ve esaslar ile bu yazıların örnekleri, www.tapdk.gov.tr web adresinde mevcut olup buradaki örnekler indirilerek belirtilen standartta bastırılabilir.
35. Yasal uyarı yazıları ile sağlık uyarılarını asmak zorunlu mudur?
Evet. Kanunda belirtilen yerlere yasal uyarı yazıları ile sağlık uyarılarını asmayanlar, mahallî mülkî amir tarafından bin Türk Lirası idarî para cezası ile cezalandırılır.
36. Yasal uyarı yazılarında yer alan "Şikâyet için:" ibaresinden sonraki boşluğa ne yazılacak?
Yasal uyarı yazılarının bulunduğu yerde tütün ürünü tüketilmesi halinde idari yaptırım uygulanması için başvurulacak kişi veya kurumun adı ve telefonu yazılmalıdır.
Kaynak: T. C. Sağlık Bakanlığı Aksaray İl Sağlık Müdürlüğü